Joakin Arregi "Txe" hil da
Joakin Arregi “Txe” hil da –
Ordiziako sariketan estreinatu zen jendaurrean kantuan, 1971an, Mikel Mendizabal, Iñaki Murua, Anjel Mari Peñagarikano, Argiñaarena, Jesus Arzallus, Otano eta Zelaiarekin. Bertso-jartzaile bezala aritu izan zen saio ainitzetan, eta epaile bezala txapelketa ugaritan.“”Karibetik Kantaurira” (2003) bertso liburua idatzi zuen. Bertsularien Lagunak elkarteari ekarpen handia egin dio urte luzez.
Bertsolari aldizkariaren 117. zenbakian zenbait preso, preso ohi eta erbesteratuen bertsoak bildu zituen Jokin Urainek, eta tartean ziren Txerenak.
Doluminak senide eta lagunei.
Zalantza batzuk izan dizkiat bertso sorta hautatzeko unean. Azkenean txoko batean gordeta neukan koaderno batean hauek topatu ditut. Nahiko intimoak dira, eta une oso berezian idatzitakoak. Euskal Herrira itzultzeko erabakia hartu ondoren eta zalantzez beteta nengoela osatutakoak. Avila mendikatera ematen nituen itzulietan inspiratutako bertsoak dira. Venezuelan idatzitako azkenak hain zuzen, 2005an.
|
KARIBEN ETA KANTAURIN AMETS BAT DABIL ITZULIKA |
||
|
Doinua: Habanera
|
||
|
1 |
2 |
3 |
|
pentsamenduak askatuz |
egunsentia sentituz |
irudikatuz Kantauri |
|
ametsetan nire kabuz |
biziki egin dut Uuupa! |
partekatzen dut Karibe |
|
izan nahiko nuken hori |
ohartuz bart egindako |
bizi naizen prozesuan |
|
hemendik dezaket ikus |
ametsa ez dela buka |
biak ditut parekide |
|
ez nadin gelditu behintzat |
sarri etortzen zaidana |
ziaboga bakoitzean |
|
ez amestearen damuz |
ezin dezaket izkuta |
olatuak nahasten dire |
|
zergatik gaude lotuta |
horrela entzun dut Avila |
eta joan-etorri horrek |
|
ezartzen diguten arauz? |
mendikateko turuta |
ditu hainbat zehar-bide |
|
burura berez datorren |
sormenaren zukutik |
biak gertu biak urrun |
|
ametsa ezin da inaus |
ai! zer nolako zurrupa |
ametsaren ibilbide |
|
ametsa bideratuta |
desioa ta aukera |
guneak eta uneak |
|
ibili gintezke taxuz |
biak batera batuta |
gogoetaren partaide |
|
ta nahiz egunerokoan |
irlatik irlara doa |
fantasiaren mugetan |
|
partekatu hainbat lapsus |
fantasiaren txalupa |
dena delako posible |
|
amesten jarraituko dut |
libre dabilen ametsak |
itsasotik itsasora |
|
bizi naizela pentsatuz |
berezko indarra du ta |
ametsa hor dabil libre |
|
4 |
5 |
6 |
|
helduleku dut ametsa |
Karibe eta Kantauri |
desiorik isilenak |
|
nire inguru txikian |
bertsotan ditut uztartu |
hitza hartuko balute |
|
nire baitan jarduteko |
denbora pasatu ala |
sumendiaren ahoan |
|
bakartien lubakian |
egin direnak zuztartu |
zenbat txinparta ta sute |
|
egon ninteke_ilargian |
iheskorra den ametsak |
agertzen diren figurak |
|
egon ninteke ekian |
bizi grina dit indartu |
biko forma hartzen dute |
|
hertz guztiak arakatuz |
bideko nekeak ez du |
dosi txikian ttanttaka |
|
sormenaren aitzakian |
itxaropena lokartu |
marraztuak urtez urte |
|
bizitza irudikatuz |
nahiz batzuetan hodeitsu |
jakinik denak daukala |
|
ametsaren antzokian |
egoten dela ohartu |
gabezi hainbat bertute |
|
aztarnak egon daitezen |
eta agian denborak |
planetan ez dago ezer |
|
bidegurutze_egokian |
pentsamendua zahartu |
amets librearen truke |
|
bertsoak ez du mugarik |
bizipenen arabera |
Ta_ortzadarraren zubiak |
|
unibertso irekian |
zintzo behar dut hitzartu |
lorratza sortuko luke |
|
ametsa dabilelako |
nire zuhaitz bikoitza |
ametsaren gorenean |
|
berak nahi duen tokian |
Jada_ezin dela bakartu |
ikustea nahiko nuke |
|
|
|
|
|
7 |
8 |
9 |
|
Kantauri zai egon arren |
ta nola biluztu naizen |
metaforaz metafora |
|
Karibe ezin dut utzi |
sentitzen nuen bezela |
burua nola kokatu |
|
nagoen tokian biak |
Chavez aipatzea ere |
nahiz ulertuko dutenak |
|
jartzen didate biluzi |
uste dut zilegi dela |
izanagatik lau katu |
|
bi hamarkada ta erdi |
bizitza markatu didan |
bihotzari mintzatzea |
|
ez da ta denbora gutxi |
erreferentzi itzela |
ezin zaio debekatu |
|
punttuz punttu josi dena |
bera defenditzen inoiz |
berdinketa ezin hautsi |
|
orain ba nik nola hautsi |
ez naiz izango epela |
nahiz ta partida jokatu |
|
behar izan dutenean |
sinesgarritasuna du |
zalantzak hor segitzen du |
|
zenbat maitasun igurtzi |
idatziko dut honela |
ametsa ez da bukatu |
|
jakinmina duenari |
eta iraungitze data |
egoera berezi hau |
|
nahi nioke erakutsi |
ez da iritsiko bela |
bertsoak dit orekatu |
|
gelditzen zaiten bidean |
han dago Euskal Herria |
Karibe eta Kantauri |
|
baietz ametsari eutsi |
ta hemen Venezuela |
unez une partekatu |
|
bizitzari bezalaxe |
berdin zait, bakarrik dakit |
bitatik edan nahi nuke |
|
nire oroimin ta guzi |
“chavista” izango naizela |
ametsetan biak batu |
Joakin Arregi Goenaga “Txe”
Caracasen, 2005
